Tổng cục Thống kê công bố chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 10 tăng 0,11%. Đây là mức tăng sau 2 tháng liên tiếp giảm. Tuy nhiên, CPI bình quân 10 tháng qua so với cùng kỳ năm ngoái chỉ tăng 0,67%. Theo các chuyên gia kinh tế, khi CPI giữ ở mức thấp và ổn định sẽ tạo điều kiện cho các chính sách tiền tệ tích cực, kích thích sản xuất kinh doanh phát triển. Song, thực tế, khi CPI thấp cũng gây ra một số quan ngại.

Trong 11 nhóm hàng hóa và dịch vụ chính, có 7 nhóm tăng với mức tăng không đáng kể: hàng ăn và dịch vụ ăn uống; đồ uống và thuốc lá; may mặc, mũ nón, giầy dép; thiết bị và đồ dùng gia đình; thuốc và dịch vụ y tế; giáo dục; hàng hóa và dịch vụ khác. Có 4 nhóm hàng giảm, gồm: bưu chính viễn thông; nhà ở và vật liệu xây dựng; giao thông và nhóm văn hóa, giải trí và du lịch.

Chỉ số giá tiêu dùng thấp: mừng ít, lo nhiểu. (Ảnh minh họa: Internet).

Lý giải việc chỉ số giá tiêu dùng tăng thấp, nhiều ý kiến cho rằng trong thời gian qua, lạm phát luôn được kiểm soát tốt, kinh tế vĩ mô ổn định; giá xăng, dầu được điều chỉnh giảm ở mức sâu theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước; công tác bình ổn giá và việc bảo đảm nguồn cung, cầu hàng hóa trên thị trường được thực hiện hiệu quả.

Bà Đỗ Thị Ngọc, Phó Vụ trưởng Vụ Thống kê giá, Tổng cục Thống kê cho rằng, khi chỉ số giá tiêu dùng giữ ở mức thấp và ổn định sẽ tạo điều kiện cho các chính sách tiền tệ tích cực, kích thích sản xuất kinh doanh phát triển.

Theo Báo cáo Kinh tế vĩ mô quí 3 mà Viện Nghiên cứu quản lý Trung ương mới công bố, chỉ số giá tiêu dùng quí 4 có thể tăng trưởng trở lại, song cũng chỉ dưới mức 0,28% và cả năm sẽ chỉ ở mức 0,68%. Tuy nhiên, ngay giữa lúc tăng trưởng cao hơn mục tiêu mà Quốc hội đặt ra và lạm phát thấp kỷ lục, nhiều chuyên gia kinh tế vẫn cảnh báo tránh lạc quan sớm.

Theo quy luật, khi lạm phát thấp thì đường cong lãi suất cũng có xu hướng giảm, song thực tế, ngay cả khi chính sách tiền tệ, tài khóa lỏng mà lãi suất không giảm. Các chuyên gia khẳng định, đây là nghịch lí ở thị trường Việt Nam, hệ quả là chi phí tài chính của doanh nghiệp lớn và khả năng huy động vốn khó khăn. Thậm chí, có dự báo cho rằng, với mức lạm phát thấp, nếu tăng trưởng kinh tế chỉ loanh quanh 6 – 6,25% và lãi suất không giảm thì kinh tế Việt Nam có nguy cơ rơi vào giảm phát.

Ông Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế – Tài chính phân tích: “Nếu lãi suất hạ được theo tỷ lệ lạm phát thì nó không gây ra nhiều vấn đề. Thế nhưng nếu lãi suất đóng đinh ở mức cao, còn lạm phát thấp thì nó sẽ dẫn đến lãi suất thực cao và điều này cản trở đầu tư. Bởi vì tốc độ tăng trưởng của doanh nghiệp phụ thuộc vào lạm phát, lạm phát càng cao thì doanh thu tăng trưởng càng cao.”

Trái ngược với những quan ngại về lạm phát thấp, cũng có ý kiến cho rằng, những rủi ro tiềm ẩn về giá điện, giá nước, giá dịch vụ y tế, giá xăng dầu tăng lại là áp lực cho công tác kiểm soát lạm phát trong thời gian tới.

Ông Nguyễn Anh Dương, Phó Trưởng ban Kinh tế vĩ mô, Viện Nghiên cứu quản lý Kinh tế trung ương cho biết, tăng trưởng lạm phát phụ thuộc vào hai yếu tố. Thứ nhất là yếu tố về bên cầu, tức là nhu cầu chi tiêu, nhu cầu đầu tư, cũng như nhu cầu xuất khẩu sẽ ảnh hưởng tới nhu cầu sản xuất và nếu chênh lệch nhiều quá thì sẽ gây áp lực giá. Thế nhưng ngược lại, nó cũng có thể do các yếu tố chẳng hạn như giá các mặt hàng, dịch vụ mà Nhà nước còn kiểm soát giá, các mặt hàng đó tăng thì cũng sẽ làm đẩy chi phí của doanh nghiệp.

Các chuyên gia kinh tế khuyến cáo: Chính phủ cần tiếp tục chỉ đạo Bộ Tài chính, Bộ Công Thương theo dõi sát diễn biến giá cả, thị trường, nhất là các mặt hàng thiết yếu; đồng thời, tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường. Chính phủ và các cơ quan liên quan cần cân nhắc thời gian điều chỉnh tăng giá một số mặt hàng thiết yếu để tránh gây tác động lan tỏa về mặt tâm lý lên CPI./.