Chỉ ngay sau ít ngày khởi động phát triển nông nghiệp Việt Nam ứng dụng công nghệ cao, sáng nay (6/2), tại Thành phố Cà Mau, tỉnh Cà Mau, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì hội nghị Phát triển ngành tôm Việt Nam. Điều này thể hiện quyết tâm và triển khai những bước đi cụ thể của Chính phủ trong việc phát triển nông nghiệp công nghệ cao ở Việt Nam, mang lại giá trị kinh tế cao.

Cùng dự có Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng, lãnh đạo nhiều Bộ, ngành và địa phương có lợi thế phát triển tôm cùng nhiều doanh nghiệp sản xuất, chế biến, xuất khẩu tôm. Đây là hội nghị lớn nhất từ trước đến nay trong việc tìm giải pháp thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu tôm, đưa con tôm Việt Nam trở thành thương hiệu của thế giới, đồng thời trở thành ngành kinh tế quan trọng của Việt Nam, nhất là các địa phương ven biển.

Thủ tướng đặt vấn đề đến năm 2025 Việt Nam phải đạt 10 tỉ USD giá trị xuất khẩu tôm.

Mặc dù nước biển dâng và mặn xâm nhập đến nhanh hơn tác động đến sản xuất nông nghiệp Việt Nam, nhưng theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường, đây lại là lợi thế phát triển diện tích nuôi tôm của Việt Nam lên 1 triệu ha. Mặt khác, về thị trường, thế giới có 7 tỉ dân và hàng nghìn tôn giáo, không có tôn giáo nào không ăn tôm. Do đó về thị trường hiện nay và các năm tới chưa có giới hạn về đầu ra cho con tôm.

Lợi thế khác là nước ta đã có nền tảng nuôi và chế biến tôm xuất khẩu và đã xuất khẩu tốt vào nhiều thị trường khó tính. Cả nước hiện có 350 nhà máy chế biến tôm với công suất khoảng 1,4 triệu tấn, đạt trình độ khu vực và thế giới.

Hội nghị phát triển ngành tôm Việt Nam cũng là dịp để đưa ra giải pháp giúp các sản phẩm tôm của Việt Nam cạnh tranh được với các sản phẩm của các nước nuôi tôm quy mô lớn như Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan. Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, phấn đấu đến năm 2020, kim ngạch xuất khẩu tôm cả nước đạt 4,5 tỉ USD và đạt khoảng 10 tỉ USD vào năm 2030.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, mục tiêu đến năm 2030 mới đạt kim ngạch xuất khẩu tôm 10 tỉ USD là quá thấp. Thủ tướng nêu rõ, riêng Cà Mau đến năm 2021 đã có thể đạt kim ngạch xuất khẩu 2 tỉ USD, còn lại 27 tỉnh có biển và rất nhiều doanh nghiệp lớn thì phải đạt mục tiêu 10 tỉ USD sớm hơn.

“Tôi đặt đặt vấn đề với các đồng chí phải trước năm 2025 hoặc đến năm 2025 phải đạt 10 tỉ USD xuất khẩu tôm, trở thành ngành chủ lực trong nông nghiệp Việt Nam. Và các đồng chí phải ủng hộ quyết tâm đó của Việt Nam. Tôi nói ví dụ như năng suất tôm sú của chúng ta mới đạt 2,5 – 3 tạ/ha, có nhiều mô hình chưa phải thâm canh công nghệ cao. Nếu đẩy năng suất lên gấp đôi thì tôi nghĩ có thể đạt ngay sản lượng cần thiết”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.

Đồng tình với đề xuất về việc hình thành mô hình doanh nghiệp xã hội trong ngành tôm, Thủ tướng cũng nhấn mạnh đến chìa khóa để phát triển ngành tôm của Việt Nam, đó là tận dụng những lợi thế của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, ứng dụng công nghệ sinh học, tự động hóa, điện toán đám mây phục vụ ngành tôm.

Toàn cảnh hội nghị Phát triển ngành tôm Việt Nam.

Nhắc lại câu nói “muốn đi nhanh thì đi một mình, muốn đi xa thì phải cùng đi”, Thủ tướng nhấn mạnh đến việc tổ chức chuỗi liên kết sản xuất, chế biến xuất khẩu tôm, chuyên môn hóa từ sản xuất giống sạch để Việt Nam hoàn toàn chủ động về con giống; chủ động về thức ăn cho tôm với giá thành phù hợp. Cùng với đó cần quan tâm đến quy trình kỹ thuật canh tác tôm; quy hoạch các vùng nguyên liệu, nhà máy chế biến công nghệ cao; chú ý sản xuất bao bì và xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm tôm của Việt Nam.

Thủ tướng đề nghị lãnh đạo các Bộ, ngành, địa phương và các doanh nghiệp trao đổi thẳng thắn, góp ý các giải pháp, đề xuất các cơ chế, chính sách để tìm hướng đi cho ngành tôm Việt Nam có bước tiến nhanh hơn. Chính phủ sẽ trực tiếp giải quyết để thúc đẩy ngành sản xuất có lợi thế lớn của thế giới là sản xuất, chế biến xuất khẩu tôm của Việt Nam.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, ngành tôm Việt Nam cũng đang đối mặt với không ít khó khăn, đó là chưa làm chủ công nghệ chọn tạo, gia hóa, cung ứng giống. Trong đó, với tôm thẻ chân trắng bố mẹ, mỗi năm vẫn phải nhập khẩu tới 90%, còn tôm sú bố mẹ vẫn chủ yếu thu gom từ tự nhiên. Bên cạnh đó, giá thành sản xuất tôm ở nước ta vẫn cao, do thức ăn nuôi tôm vẫn chiếm tỷ lệ cao trong giá thành, khoảng 2/3 giá thành nuôi tôm công nghiệp, phải nhập khẩu tôm bố mẹ từ nước ngoài.

Phần lớn hạ tầng vùng nuôi tôm chưa đảm bảo, hệ thống phục vụ nuôi tôm vẫn sử dụng chung với hệ thống thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp, không phù hợp với yêu cầu kỹ thuật cho nuôi tôm; công nghệ vùng nuôi quảng canh hạn chế và chưa được quan tâm đầu tư nên năng suất còn thấp; cách thức sản xuất còn nhỏ lẻ, chưa tạo thành các vùng nguyên liệu lớn đáp ứng sản xuất hàng hóa. Trong khi đó, ngoài Việt Nam, thì các nước nuôi tôm lớn khác đang đẩy mạnh sản xuất, khiến con tôm Việt Nam sẽ chịu tác động cạnh tranh lớn.

Để phát triển ngành tôm Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đề xuất một số giải pháp như rà soát lại quy hoạch, điều chỉnh diện tích nuôi tôm cho phù hợp, nhất là vùng Đồng bằng Sông Cửu Long; hình thành các chuỗi sản xuất từ khâu nguyên liệu đến tiêu thụ; kết cấu lại vùng nuôi theo hướng tích tụ ruộng đất, dồn điền đổi thửa, hình thành các vùng nuôi, ao nuôi có diện tích đủ lớn để sản xuất hàng hóa./.