16h28 phút ngày 25/8 (giờ Mỹ, tức sáng sớm 26/8 giờ Việt Nam), trái tim Thượng Nghị sỹ Mỹ John McCain đã ngừng đập. Trái tim ấy đã dành một góc cho đất nước Việt Nam xa xôi. Trái tim và tấm lòng ấy đã giành được sự thương mến, quý trọng của nhiều người dân và các nhà ngoại giao Việt Nam.

John McCain cùng con trai trong chuyến thăm trở lại Việt Nam năm 2005 (Ảnh: Reuters).

Ông John McCain từng là một tù binh trong cuộc chiến tranh Việt Nam. Sau khi trở về Mỹ và tham gia chính trường nước Mỹ, ông đã trở thành một trong những người thúc đẩy mạnh mẽ quan hệ Việt Mỹ, và đã trở thành nhân tố quan trọng trong tiến trình bình thường hóa quan hệ Việt – Mỹ. Năm 1994, Thượng viện Mỹ đã thông qua giải pháp do John Kerry và John McCain bảo trợ, kêu gọi chấm dứt cấm vận kinh tế chống Việt Nam, dọn đường cho việc bình thường hóa quan hệ hai nước vào năm 1995.

Trên Facebook cá nhân, Đại sứ Việt Nam tại Campuchia Vũ Quang Minh viết: “Vĩnh biệt TNS John McCain, người bạn chân thành của Việt Nam.

Tôi được gặp ông lần đầu khi tham gia chủ trì tổ chức buổi Gala Dinner lịch sử tại Khách sạn Mayflower, Washington DC, năm 2005, khi ông và TNS Dân chủ ông John Kerry cùng đón tiếp Thủ tướng Phan Văn Khải trong chuyến thăm Mỹ đầu tiên của một Thủ tướng CHXHCN Việt Nam 30 năm sau chiến tranh kết thúc năm 1975.

Lần cuối tôi được gặp ông tại Văn phòng của ông là 10 năm sau, vào năm 2015 khi tôi tháp tùng lúc đó là Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đi dự khoá đối thoại chính sách cao cấp VELP ở Harvard rồi thăm song phương Hoa Kỳ”.

Đoàn đại biểu Việt Nam dự khoá đối thoại chính sách cao cấp VELP ở Harvard. Ông Vũ Quang Minh đứng ngoài cùng bên phải (Ảnh: Facebook cá nhân).

Nguyên Đại sứ Việt Nam tại Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) Phạm Bình Đàm cũng chia sẻ trên Facebook cá nhân: “Với tư cách là người bạn thì ông muốn tôi làm gì? (What do you want me to do as a friend) Nói với lãnh đạo Việt Nam mà không cần xã giao thưa gửi, không cần nghe lập luận như vậy, chỉ có thể là John McCain. R.I.P!”.

Còn nguyên Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ giai đoạn 2011-2014 Nguyễn Quốc Cường thì chia sẻ một status rất dài trên Facebook cá nhân, tỏ lòng mến mộ “tính cách thẳng thắn trong các bài phát biểu của ông McCain, không khoan nhượng, luôn đi vào thẳng vấn đề”.

Theo chia sẻ của ông Cường, trong hơn 3 năm làm Đại sứ tại Mỹ, ông đã có rất nhiều lần gặp gỡ Thượng nghị sỹ John McCain, khi tháp tùng các lãnh đạo Việt Nam và các cuộc gặp riêng để trao đổi về hàng loạt vấn đề, khi thì về Biển Đông, khi thì về các vấn đề về môi trường, biến đổi khí hậu, TPP…

TNS John McCain gặp ông Nguyễn Quốc Cường khi đang là Đại sứ Việt Nam taij Hoa Kỳ (2011-2014) (Ảnh: Facebook cá nhân).

Đương kim Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ – Hà Kim Ngọc cho rằng, Thượng nghị sỹ John McCain là một nhân vật lịch sử và có thể nói ông là biểu tượng của quá trình hòa giải của quan hệ Việt-Mỹ.

Trả lời phỏng vấn phóng viên VOV thường trú tại WDC, Đại sứ Hà Kim Ngọc chia sẻ: “Tôi còn nhớ là vào những thời khắc khó khăn nhất của quan hệ hai nước, khi mà vẫn còn những tiếng nói nghi kỵ, thậm chí là chống lại quan hệ Việt-Mỹ thì Thượng nghị sỹ John McCain và Thượng nghị sỹ John Kerry và các nghị sỹ khác đã đóng vai trò quyết định làm cho tiến trình bình thường hóa đó không thể đảo ngược được. Có thể nói gọn lại là Thượng nghị sỹ John McCain là người có công lớn trong việc thúc đẩy quan hệ hai nước và sau này khi chúng ta xác lập quan hệ đối tác toàn diện. Thượng nghị sỹ John McCain đã có một vị trí rất đặc biệt trong lịch sử quan hệ Việt-Mỹ”.

Đại sứ Hà Kim Ngọc chia sẻ ông có nhiều kỷ niệm với Thượng nghị sỹ John McCain và sự ra đi của Thượng nghị sỹ là một mất mát lớn cho quan hệ giữa hai nước. “Thượng nghị sỹ John McCain còn là một người bạn của Việt Nam và đã giành được nhiều tình cảm của người dân Việt Nam ở nhiều cấp độ. Ông đã để lại một ấn tượng sâu sắc với những người đã từng tiếp xúc với ông từ cấp cao cho tới cánh phóng viên và người dân bình thường”./.