Sáng 30/5, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter sẽ có bài phát biểu tại phiên toàn thể đầu tiên nói về Mỹ và và thách thức đối với an ninh khu vực Châu Á-Thái Bình Dương. Trước đó, vào ngày hôm qua, trong cuộc gặp gỡ báo chí trước khi rời Việt Nam sang Singapore tham dự Đối thoại Shangri-La, Thượng nghị sỹ John McCain cho biết Mỹ sẽ sử dụng các ngôn từ mạnh mẽ với Trung Quốc tại diễn đàn này.

(Từ trái qua phải) Thượng nghị sỹ Jack Reed, Thượng nghị sỹ John McCain, Thượng nghị sỹ Joni Ernst, Thượng nghị sỹ Dan Sullivan

Biển Đông là chủ đề được nhiều báo chí quan tâm nhất tại cuộc gặp gỡ giữa các Thượng nghị sỹ Mỹ với báo chí Việt Nam. Trong bối cảnh Trung Quốc đang khiến tình hình Biển Đông gia tăng sức nóng do hành động xây dựng, cải tạo tại các thực thể mà nước này chiếm giữ trái phép, Thượng nghị sỹ John McCain cho biết, ông cùng các nghị sỹ cũng như Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ sẽ nêu vấn đề này tại Đối thoại Shangri-La:

“Chúng tôi sẽ dùng các ngôn từ mạnh mẽ để nói về những hành động gần đây cũng như sự việc gia tăng sự di chuyển của các thiết bị quân sự tại các khu vực tranh chấp ở Biển Đông là một hành động leo thang. Chúng tôi lấy làm tiếc về những hành động này và chúng tôi khẳng định rằng những hành động này vi phạm pháp luật quốc tế trong đó bao gồm cả Công ước của LHQ về luật biển 1982. Chúng tôi thật sự thất vọng khi Trung Quốc từng nói rằng họ không mang thiết bị quân sự tới các thực thể này, song, tất nhiên không phải do họ nói, mà là nhờ khả năng trinh thám đã cho biết các thiết bị quân sự đã ở đó. Tình huống này đặt ra việc một số quốc gia trong khu vực bao gồm Việt Nam, Philippines, Malaysia và Indonesia cần hợp tác chặt chẽ hơn để đảm bảo rằng Trung Quốc phải tuân thủ luật pháp quốc tế”.

Về phía Mỹ, Thượng nghị sỹ John McCain cho rằng, chính quyền nước này sẽ tiếp tục cử tàu, máy bay và hoạt động tại bất cứ vùng biển nào mà luật pháp quốc tế cho phép. Song sẽ là đi quá xa khi đề cập tới một cuộc xung đột quân sự.

Thượng nghị sỹ John McCain cho biết, có nhiều cách để hòa giải và thay đổi hành vi của Trung Quốc mà việc đoàn kết của các nước trong khu vực, của cộng đồng quốc tế là một cách làm phù hợp nhằm đảm bảo luật pháp quốc tế được thực thi.

Thượng nghị sỹ John McCain khẳng định: không có quốc gia nào được quyết định tương lai của khu vực Châu Á-Thái Bình Dương. Và ông cũng cho rằng tương lai sẽ được định hình  bởi các chính phủ ở Châu Á tôn trọng pháp luật, phấn đấu vì một khu vực hòa bình, thịnh vượng và bình đẳng giữa các quốc gia.

Trong khi đó,  Thượng nghị sỹ Dan Sullivan cũng cho biết, bằng việc thực hiện những hành động sai trái tại Biển Đông, Trung Quốc đang tự cô lập mình:“Chúng ta thử nghĩ xem, liệu có quốc gia nào trong khu vực hay trên thế giới ủng hộ lời nói và việc làm của Trung Quốc. Câu trả lời là không. Đây là vấn đề có 2 phía rõ ràng, một bên là Trung Quốc và một bên là các quốc gia trong khu vực và thế giới đang không đồng ý với nhau. Trung Quốc đang bị cô lập. Chúng ta hãy xem trong các cuộc gặp tại Diễn đàn Shang-ri-la khai mạc vào tối nay, liệu có sự ủng hộ khu vực hay quốc tế nào đối với hành động của Trung Quốc hay không”./.