Trung Quốc sẽ không tiến hành hoạt động cải tạo ở bãi cạn Scarborough trước sự kiện Hội nghị thượng đỉnh G20 vào tháng 9 nhưng họ có thể bắt đầu việc cải tạo này ngay trước cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ và tháng 11/2016 – thông tin này do một nguồn gần gũi với vấn đề này cung cấp.

Bãi san hô Scarborough. Ảnh: DigitalGlobe.

Tờ South China Morning Post (trụ sở ở Hong Kong) dẫn nguồn tin trên cho biết Bắc Kinh sẽ tránh các hành động khiêu khích ở bãi cạn vào lúc này trong bối cảnhPhilippines đã thể hiện quyết tâm tìm ra phương thức mới để giải quyết tranh chấp.

Động thái trên được giới phân tích xem là một cách để Trung Quốc đạt 2 mục đích: (1) chống lại phán quyết gần đây của tòa trọng tài ở La Hay và (2) vô hiệu hóa mọi tuyên bố chủ quyền của các nước khác đối với vùng biển quan trọng nhất nhì này.

Sau nhiều phiên điều trần, Tòa trọng tài này (thường được gọi tắt là PCA) đã ra phán quyết cuối cùng bác bỏ các yêu sách lịch sử của Trung Quốc đối với khu vực này, bao gồm cả bãi cạn Scarborough.

Phán quyết ở La Hay được ban ra sau khi Philippines đơn phương kiện Trung Quốc ra tòa trọng tài.

Trung Quốc kiềm chế trong dịp Hội nghị về hòa bình

Đặc phái viên Philippines Fidel Ramos đã kết thúc chuyến thăm Hong Kong sau khi gặp gỡ các đại diện của Trung Quốc, với tư cách đại diện cho Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte.

Ông này cho biết Manila muốn thảo luận chính thức với Trung Quốc để tránh có thêm căng thẳng ở Biển Đông.

Hai chiếm hạm Trung Quốc phóng tên lửa. Ảnh: AP.

Nguồn tin giấu tên này cho biết: “Do G20 sẽ được tổ chức ở Hàng Châu vào tháng tới, và hòa bình khu vực sẽ là chủ đề chính của các lãnh đạo các cường quốc, nên Trung Quốc sẽ kiềm chế, tránh hoạt động cải tạo”.

Nhưng Bắc Kinh có thể sẽ chớp cơ hội cải tạo tại bãi cạn trên ngay trước lúc người Mỹ bỏ phiếu bầu ra tân Tổng thống của họ vào ngày 8/11.

Cả Bắc Kinh, Manila và Đài Bắc đều tuyên bố chủ quyền đối với bãi cạn Scarborough. Tàu hải cảnh Trung Quốc kiểm soát khu rạn san hô này vào năm 2012 sau đợt đối đầu căng thẳng với tàu bè Philippines.

Vẫn nguồn tin trên cho hay: “Tổng thống Mỹ Barack Obama sẽ tập trung vào các vấn đề trong nước trước thềm bầu cử Tổng thống vì ông ấy cần phải bàn giao các di sản của mình trước khi rời nhiệm sở. Điều đó có thể khiến ông ấy không còn thời giờ để quan tâm tới các vấn đề khu an ninh vực”.

Trang tin Washington Free Beacon dẫn lời các quan chức quốc phòng Mỹ cho biết, Trung Quốc đã điều hơn một tá tàu công vụ tới gần bãi cạn này trong vài tuần qua so với chỉ 2 hoặc 3 tàu trước đó.

Trung Quốc có vẻ sẽ đưa hàng trăm tàu cá tới bãi cạn này, tương tự những gì họ đang làm ở khu vực biển Hoa Đông, vẫn theo Washington Free Beacon.

Các quan chức tuần duyên Nhật Bản cho hay họ đã phát hiện 7 tàu của chính phủ Trung Quốc và hơn 200 tàu đánh cá hoạt động quanh vùng biển của quần đảo Senkaku/Điếu Ngư mà Nhật Bản kiểm soát trên thực tế.

Lo sợ phán quyết của Tòa trọng tài

Chuyên gia quân sự Song Zhongping ở Bắc Kinh cho rằng Trung Quốc cần gửi tàu chiến tới Scarborough để bảo vệ ngư dân của họ. Nhân vật này cho rằng tình hình an ninh ở vùng biển này không còn an toàn cho các tàu đánh cá Trung Quốc sau khi Tòa Trọng tài Thường trực ở La Hay công bố phán quyết của Tòa trọng tài quốc tế bác bỏ các yêu sách lịch sử của Trung Quốc đối với khu vực này vào ngày 12/7.

Ông Song biện hộ cho việc Trung Quốc cần đưa tàu quân sự vào đây: “Nhiều ngư dân Philippines đã ồ ạt tới đảo san hô vòng này sau khi có phán quyết không công bằng, làm cho bất ổn an ninh trong vùng biển ở đây gia tăng. Đó là lý do mà quân đội Trung Quốc phải tăng cường các cuộc tuần tra.”

Vào tuần trước, phát ngôn viên lực lượng không quân của quân đội Trung Quốc Shen Jinke xác nhận Bắc Kinh đã sử dụng oanh tạc cơ H-6K và tiêm kích cơ Su-30 để tiến hành các cuộc tuần tra trong khu vực này, bao gồm cả bãi cạn Scarborough.

Chuyên gia Song nói trên khẳng định rằng bãi cạn này là “một trong các vị trí chiến lược then chốt của Bắc Kinh ở Biển Đông… Trung Quốc chắc chắn sẽ xây dựng lực lượng an ninh biển trên đó nếu các nước khác như Phlippines bắt đầu các dự án xây dựng trong khu vực này”.

Nguồn tin giấu tên ở trên khẳng định việc xây một tiền đồn ở bãi cạn Scarborouh là “điều bắt buộc đối với Trung Quốc” và điều này giúp không quân Trung Quốc mở rộng tầm với của họ thêm ít nhất 1.000km.

Nguồn tin này cho biết thêm, việc xây đường băng trên bãi cạn Scarborough và thiết lập một hệ thống cảnh báo sớm ở phía đông quần đảo Hoàng Sa sẽ cho phép Trung Quốc “theo dõi chặt chẽ” căn cứ hải quân của Mỹ ở Guam.

Tháng trước Lầu Năm Góc cho biết họ sẽ thay thế các máy bay ném bom B-52 bằng các oanh tạc cơ B-1 tiên tiến hơn.

Áp lực từ cộng đồng quốc tế sau phán quyết của Tòa trọng tài ở La Hay đã khiến Bắc Kinh tức giận. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình mới đây đã kêu gọi hai nước là Nga và Trung Quốc cùng thành lập một “Trật tự Thế giới Mới” sao cho NATO không còn sức mạnh./.