Ông Lê Như Tiến – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quôc hội, bày tỏ quan điểm trên khi đề cập tình trạng có cán bộ thuê người học hộ, thi hộ để có bằng cấp.

Bằng thật chưa chắc kiến thức thật

PV: Lâu nay có dư luận về tình trạng cán bộ thuê người thi hộ, học hộ để chuẩn hóa bằng cấp, làm giảm niềm tin của người dân vào các cơ quan công quyền. Mới đây nhất báo chí phản ánh nghi án một vị Chủ tịch xã thuê người thi hộ. Ông nhận định thế nào về vấn đề này?

Ông Lê Như Tiến: Không phải bây giờ mà từ khá lâu rồi, cứ mỗi đợt chuẩn bị tuyển dụng, đề bạt, bổ nhiệm hay chuẩn bị đại hội các cấp thì có tình trạng chạy bằng, thậm chí học giả mà có bằng thật bằng việc nhờ người thi hộ, học hộ.

Vừa rồi, còn có một số người xưng tham gia các khóa đào tạo ở nước ngoài nhưng trên thực tế không tham gia học mà chỉ nộp tiền và ghi danh để có bằng từ những công xưởng sản xuất bằng giả. Đó là trường hợp vừa kiến thức giả, vừa bằng giả.

Đại biểu Quốc hội Lê Như Tiến – Phó Chủ nhiệm Ủy ban VH-GD-TTN-NĐ

Điều này gióng lên hồi chuông cảnh báo việc tuyển dụng, đề bạt, bổ nhiệm quá coi trọng bằng cấp thì người ta sẽ cố chạy để có những bằng cấp đáp ứng điều kiện.

Năng lực thực tế mới quan trọng, bằng cấp cũng chỉ một tiêu chí, nhưng không phải tiêu chí duy nhất. Tôi cho rằng, cần phải có các cơ quan kiểm định xem bằng cấp đó thậy hay giả.

Mà kể cả bằng có thật thì cũng phải kiểm tra xem kiến thức có thật không, chứ giống như trường hợp phóng viên dẫn chứng thì là bằng thật nhưng kiến thức là giả. Không đi học, không đi thi thì làm gì có kiến thức thật.

Ở các nước tiên tiến, họ coi trọng năng lực thực tế và kiểm tra thông qua các bài test, phỏng vấn cụ thể hay đưa ra các phương án để người dự tuyển trình bày. Nếu làm được như thế thì đội ngũ cán bộ mới tốt.

PV: Những cán bộ thuê người học hộ, thi hộ để có bằng cấp cần phải xử lý như thế nào, thưa ông?

Ông Lê Như Tiến: Luật Giáo dục đã nói rõ, học phải thi thì mới được cấp bằng, chứng chỉ. Thế mà cán bộ không học, không thi vẫn có bằng thì vừa vi phạm các quy định của Luật cán bộ, công chức về hành vi gian dối trong thi cử, vừa vi phạm quy định của Luật Giáo dục.

Cán bộ, công chức mà vi phạm như thế thì phải xử lý nghiêm, tốt nhất không để giữ vị trí đó nữa.

PV: Cán bộ “chạy bằng”, rồi cán bộ “sáng cắp ô đi, tối cắp ô về”, biên chế chưa thấytinh giản mà thậm chí còn tăng. Theo ông, cần phải có giải pháp căn cơ nào để chấn chỉnh vấn đề này?

Ông Lê Như Tiến: Tôi đã chất vấn Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc về việc có hay không tỷ lệ 30% cán bộ, công chức “sáng cắp ô đi, tối cắp ô về”, tỷ lệ này giảm được bao nhiêu. Đây là quan tâm không chỉ của riêng tôi mà của toàn xã hội, cử tri, công luận báo chí và các vị ĐBQH.

Nếu chúng ta có một tỷ lệ như thế thì phải tinh giản. Muốn thế phải có những giải pháp, như trách nhiệm của người đứng đầu trong các cơ quan nhà nước, hay khi đã nói tinh giản thì phải đưa ra chỉ tiêu tinh giản bao nhiêu, lộ trình như thế nào, thời gian thực hiện.

Chúng ta nói cứ tinh giản đi thì hết đợt này đến đợt khác vẫn không giảm được bao nhiêu.

Phải quy hoạch, sắp xếp lại cơ sở đào tạo từ xa

PV: Thực tế có tình trạng các trường đại học mở các hệ đào tạo từ xa nhưng chưa quan tâm đến chất lượng đào tạo và quản lý học viên. Điều này cũng “tạo điều kiện” cho tình trạng học hộ, thi hộ, chạy bằng cấp?

Ông Lê Như Tiến: Đây là một nguyên nhân từ phía các cơ sở đào tạo. Các cơ sở đào tạo mở ra rất nhiều, thu tiền mà không kiểm soát được học viên. Với tình trạng như thế chắc chắn không bảo đảm chất lượng đào tạo.

Điều này cũng cảnh báo các cơ sở đào tạo. Nhưng quan trọng là cảnh báo các cơ quan quản lý Nhà nước cần phải có trách nhiệm hơn trong việc thanh tra, kiểm tra kịp thời uốn nắn khi phát hiện những hiện tượng đó. Cùng với đó, nếu phát hiện ra những người có bằng mà không đi học, không đi thi thì hủy ngay bằng đó.

PV: Có ý kiến cho rằng đã đến lúc phải quy hoạch, sắp xếp lại việc mở ra các hệ đào tạo từ xa. Quan điểm của ông như thế nào về vấn này?

Ông Lê Như Tiến: Đúng vậy, tôi rất tán thành. Hiện có rất nhiều cơ sở đào tạo được thành lập, chưa kể các hệ liên kết nhưng không kiểm soát được chất lượng từ đội ngũ quản lý đến đội ngũ giáo viên nên cần phải chấn chỉnh, quy hoạch, chuẩn hóa lại các cơ sở đào tạo.

Không thể để tỉnh nào, huyện nào cũng có cơ sở đào tạo theo phương thức đào tạo từ xa như thế. Rõ ràng có nhiều cơ sở chưa đáp ứng được yêu cầu đào tạo nhân lực trình độ cao.

PV: Xin cảm ơn ông./.