(kontumtv.vn) – Những ngày giáp Tết, có dịp về với vùng cao Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi cũng sẽ say lòng bởi hương thơm và vị cay nồng từ những ché rượu cần của đồng bào H’rê. Độc đáo ở chỗ, rượu cần của họ được làm từ chất men tự nhiên của đại ngàn. Rượu cần được xem là một trong những lễ vật không thể thiếu trong các dịp lễ, tết quan trọng của đồng bào H’rê ở Ba Tơ.

70 tuổi, bà Phạm Thị Ố ở thôn Ba Nhà, xã Ba Giang, huyện Ba Tơ đã có thâm niên nấu rượu cần gần 50 năm. Mỗi dịp Tết đến xuân về, bà Ố luôn tự tay ủ vài chum rượu cho gia đình. Theo bà Ố, bí kíp nấu rượu thành công phần lớn phụ thuộc vào men. Bà Phạm Thị Ố nói:  “Men tự nhiên được làm từ cây rừng, lá trầu, trấu, gừng. Các nguyên liệu này được phơi khô, giã nát. Sau đó vo thành cục rồi phơi trên giàn bếp”.

Để tạo ra men truyền thống từ rễ cây, người làm phải tuân thủ đúng và đủ các công đoạn. Men từ rễ cây gồm các nguyên liệu: gừng, lá trầu không, rễ cây men và trấu; các nguyên liệu được giã nát và vo thành cục, sau đó ủ trên giàn bếp một tuần thì có thể dùng nấu rượu cần được. Rượu cần có thể nấu từ củ mỳ, gạo lúa rẫy hay bắp, khoai mì. Nhưng hương vị ngon nhất phải từ gạo lúa rẫy. Một ché rượu cần sau khi ủ có thể uống sau 1 tuần vào mùa nắng, 3 tuần vào mùa mưa. Nhưng rượu càng ủ kỹ, để càng lâu càng ngon, càng đậm đà và nồng nàn hương vị.

Anh Phạm Văn Tiêu (xã Ba Giang, huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi) chia sẻ: “Mình uống rượu bằng cái men này là sau khi mình uống mình dậy không bị sao hết, không bị đau đầu. Cái men này uống tốt”.

Rượu cần được đồng bào H’rê ở vùng cao Ba Tơ xem là món lễ vật không thể thiếu trong các dịp lễ, Tết, để dâng lên thần linh, nhằm cầu mong thần linh che chở, bảo vệ. Nhưng để giữ được hương vị cay nồng vốn có của rượu cần và khiến người thưởng thức khó quên, đó là một trăn trở lớn của những người nắm giữ bí kíp ủ rượu cần, khi men tự nhiên đang nhường chỗ cho men công nghiệp.

Bà Phạm Thị Ố cho biết: “Giờ họ ủ rượu cần toàn bằng men công nghiệp, ít ai biết làm men tự nhiên. Ở trong xóm này có mình tôi biết làm men từ truyền thống này”.

Tết đến xuân về, nhà nhà quây quần bên ché rượu cần thơm ngát. Ở đó, ẩn chứa tinh túy của đại ngàn và văn hóa lâu đời của người H’rê. Bên ché rượu cần, họ không quên chúc nhau với cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, nhà nhà êm ấm, no đủ trong năm mới sắp đến.

                                                                                       Thị Thoang

Đài PT-TH Quảng Ngãi