Trao đổi với báo chí nhân Ngày quốc tế phòng, chống tham nhũng, ngày 9/12, Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh cho biết: Việc Việt Nam đưa ra công thức tập trung hoàn thiện thể chế, phát huy dân chủ, công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình được thế giới đánh giá cao.

Việt Nam tăng điểm, vì sao?

Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh khẳng định, Việt Nam là thành viên tích cực, thực thi có hiệu quả Công ước về chống tham nhũng, được Liên Hợp Quốc đánh giá rất cao. Tổ chức minh bạch thế giới cũng đánh giá cao kết quả phòng ngừa, xử lý tham nhũng của Việt Nam.

Thế giới đưa ra công thức, nơi nào có tham nhũng, thấp điểm là nơi đó có sự độc quyền của cơ quan nhà nước, bưng bít thông tin và không thực hiện trách nhiệm giải trình. Với Việt Nam, chúng ta tập trung hoàn thiện thể chế, phát huy dân chủ, công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình. Điều này được đánh giá cao.

Với những kết quả đã làm được trong thời gian qua, Việt Nam có một bước tiến trong công tác PCTN, được Liên Hợp Quốc và Tổ chức minh bạch thế giới đã đánh giá cao nên điểm số có một sự tiến bộ, tăng bậc trên bảng xếp hạng so với thời kỳ trước đây.

Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh

Sở dĩ Việt Nam đạt điểm số cao và tăng bậc, theo ông Huỳnh Phong Tranh, trước hết, hoàn thiện thể chế của Việt Nam có một bước tiến rất dài trong quá trình thực hiện công cuộc PCTN. Từ năm 2005, chúng ta đã có luật PCTN, năm 2007 sửa đổi một lần, năm 2012 tiếp tục sửa đổi và đến nay đang tổng kết 10 năm thi hành Luật PCTN để năm 2016 trình Quốc hội sửa đổi toàn diện.

Cùng với đó, Việt Nam có chiến lược PCTN đến năm 2020, Bộ Chính trị có chỉ thị 23 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong kê khai tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức, những người có chức vụ quyền hạn thuộc diện phải kê khai. Hàng loạt các nghị định, thông tư quy định hướng dẫn thi hành cũng được ban hành.

Tổng Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh, Việt Nam đã thực hiện dân chủ, công khai, minh bạch khá tốt. Chính phủ thường xuyên chủ động giải trình trước cơ quan đại chúng và nhân dân về những vấn đề Chính phủ thực hiện. Tiếp đó là công khai những việc làm của cơ quan nhà nước như thu chi ngân sách, cải cách thủ tục hành chính và một số lĩnh vực khác.

Việc công khai gắn với dân chủ hóa thời gian qua cũng thực hiện khá tốt. Đầu tiên là Hiến pháp 2013 lấy ý kiến toàn dân. Các văn bản pháp quy từ luật, nghị định đến thông tư đều được công khai trên cổng thông tin để người dân đóng góp.

Đối với trách nhiệm giải trình, Chính phủ thường xuyên giải trình những vấn đề mà xã hội và báo chí quan tâm. Trong các kỳ họp Quốc hội, Chính phủ báo cáo tất cả những nội dung mà Chính phủ đã làm. Thủ tướng và các thành viên Chính phủ cũng trả lời chất vấn những vấn đề Quốc hội quan tâm. Chương trình “Dân hỏi Bộ trưởng trả lời” cũng là một cách giải trình của Chính phủ và các cơ quan nhà nước.

Chính đạt được những điều đó mà Việt Nam đã tăng bậc trong công tác PCTN.

Cần tăng thẩm quyền của ngành Thanh tra

Trước ý kiến băn khoăn cho rằng chưa kiểm soát được tài sản, thu nhập nên mới có vụ Giang Kim Đạt dù chỉ là một cán bộ nhỏ mà tham nhũng được số tiền rất lớn, Tổng Thanh tra Chính phủ cho rằng, trong quá trình thực hiện các biện pháp PCTN, Đảng, Nhà nước rất quan tâm đến giải pháp kê khai và công khai tài sản, thu nhập. Luật PCTN năm 2005, sửa đổi năm 2007, 2012 đã thể hiện điều này.

Tuy nhiên, Luật PCTN chưa quy định cụ thể việc xử lý tài sản, thu nhập có kê khai mà không giải trình được. Tổng kết thực tiễn cũng thấy rằng, điểm này cần phải được đánh giá thật kỹ để sắp tới khi sửa đổi luật sẽ quy định nội dung này với chế tài trong việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng, mà chủ yếu là kê khai tài sản, thu nhập.

Việc thu hồi tài sản đối với những người tham nhũng trong nước và những người chạy ra nước ngoài, hiện luật quy định cũng chưa rõ ràng. Cho nên, việc thu hồi tài sản cũng là một nội dung cần quan tâm đặc biệt trong tổng kết luật và sửa đổi luật sắp tới để làm sao thu hồi tài sản tham nhũng được thực hiện một cách đầy đủ, đạt tỷ lệ khá cao.

Về vai trò của ngành thanh tra trong đấu tranh PCTN khi sửa đổi Luật PCTN, ông Huỳnh Phong Tranh, với chức năng là cơ quan quản lý Nhà nước được Chính phủ giao thực hiện nhiệm vụ PCTN, đồng thời là cơ quan đầu mối quốc gia về thực thi Công ước về chống tham nhũng của Liên Họp Quốc, ngành Thanh tra đã xây dựng Chiến lược phát triển ngành giai đoạn 2015-2020, tầm nhìn 2030 và đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Tinh thần của chiến lược là tăng cường trách nhiệm hệ thống ngành thanh tra để làm sao tham mưu tốt trong quản lý Nhà nước về PCTN. Thứ hai là tăng trách nhiệm, thẩm quyền trong xử lý các vụ án trong quá trình thanh tra phát hiện dấu hiệu tham nhũng.

Cuối cùng, ngành thanh tra phải đào tạo được cán bộ chuyên sâu để vừa thanh tra, chấn chỉnh hoạt động trong quản lý Nhà nước, vừa phát hiện dấu hiệu tiêu cực tham nhũng để chuyển cơ quan có chức năng điều tra, truy tố, xét xử để làm sao phát hiện, ngăn chăn, đẩy lùi tham nhũng.

“Khi sửa đổi Luật PCTN sắp tới, ngành thanh tra mong muốn nếu được thì tăng chức trách, thẩm quyền, đào tạo chuyên sâu cán bộ để góp phần PCTN hiệu quả”, ông Huỳnh Phong Tranh nói./.