Luật Du lịch được Quốc hội khóa XI, kỳ họp thứ 7 thông qua ngày 14/6/2005 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2006 trên cơ sở kế thừa Pháp lệnh Du lịch năm 1999.

Sau 10 năm thi hành, Luật Du lịch đã có nhiều tác động tích cực và hiệu quả đối với đời sống kinh tế, chính trị, xã hội của đất nước và sự phát triển của ngành du lịch.

Theo Tờ trình của Chính phủ về dự án Luật Du lịch (sửa đổi), sau 10 năm thi hành, Luật Du lịch đã cụ thể hóa quy định của Hiến pháp năm 1992 (sửa đổi, bổ sung năm 2001), thể chế hóa quan điểm, định hướng của Đảng và Nhà nước về phát triển du lịch. Luật Du lịch đã tạo ra bước chuyển biến quan trọng trong nhận thức về quản lý và phát triển du lịch. Tạo hành lang pháp lý quan trọng để tập trung nguồn lực đầu tư của xã hội, góp phần hình thành hệ thống sản phẩm, dịch vụ, cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch hiện đại tầm cỡ khu vực và thế giới. Góp phần luật hóa các quy định của điều ước quốc tế trong lĩnh vực du lịch mà Việt Nam đã ký kết hoặc gia nhập cũng như góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch ngang tầm khu vực và thế giới, thúc đẩy giao lưu, hợp tác du lịch giữa Việt Nam với các nước trên thế giới.

Tuy nhiên, bên cạnh những tác động tích cực nêu trên, quá trình triển khai Luật Du lịch đã bộc lộ những hạn chế, khó khăn, vướng mắc, ảnh hưởng tới hoạt động và sự phát triển của ngành du lịch; nổi lên là Luật Du lịch có một số nội dung chưa tương thích với hệ thống pháp luật hiện hành; một số nội dung quy định trong Luật Du lịch chưa rõ ràng, tạo ra cách hiểu khác nhau, hoặc thiếu tính khả thi, gây khó khăn cho quá trình áp dụng pháp luật, triển khai trên thực tế; quy định về tuyến du lịch không còn phù hợp với thực tế; quy định của Luật Du lịch về cơ sở lưu trú du lịch còn có bất cập, hạn chế; một số khái niệm, thuật ngữ quy định trong Luật Du lịch chưa chính xác, rõ ràng.

Vì vậy, để giải quyết những hạn chế, bất cập nêu trên, việc xây dựng và ban hành Luật Du lịch (sửa đổi) là rất cấp thiết, bảo đảm tính đồng bộ của pháp luật, góp phần tạo hành lang pháp lý thông thoáng, thúc đẩy du lịch phát triển.

Cũng theo Tờ trình, mục đích của việc xây dựng Luật Du lịch (sửa đổi) nhằm bảo đảm tính minh bạch và khả thi, đáp ứng yêu cầu, hiệu quả thi hành Hiến pháp năm 2013; đồng bộ với các bộ luật, luật mới được ban hành; thiết lập cơ chế pháp lý bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài hoạt động du lịch, nâng cao nhận thức, hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước về du lịch, tạo cơ sở pháp lý nâng cao khả năng cạnh tranh, tạo điều kiện cho ngành du lịch phát triển thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước.

Thảo luận về dự án Luật, ý kiến phát biểu của các đại biểu cơ bản bày tỏ nhất trí với sự cần thiết sửa đổi bổ sung Luật Du lịch cũng như cơ bản nhất trí với nội dung dự án Luật Du lịch (sửa đổi) mà Chính phủ trình. Đồng thời cho rằng, dự án Luật Du lịch (sửa đổi) phải được xây dựng trên tinh thần phù hợp và cụ thể hóa các quy định về quyền con người, quyền, nghĩa vụ cơ bản của công dân, kinh tế, xã hội, văn hóa, môi trường… quy định tại Hiến pháp năm 2013 và bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ với các đạo luật liên quan. Phải thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng về phát triển du lịch và phải được tiến hành trên cơ sở luận cứ khoa học và tổng kết thực tiễn thi hành, tham khảo có chọn lọc kinh nghiệm của một số nước trong khu vực và trên thế giới, vận dụng phù hợp với những thông lệ và các cam kết quốc tế mà Việt Nam đã ký kết hoặc tham gia; kế thừa, nâng tầm và phát triển các quy định còn phù hợp của Luật Du lịch và các văn bản hướng dẫn thi hành đã được kiểm nghiệm qua thực tiễn.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính–Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải và một số ý kiến, dự án Luật phải khẳng định được du lịch là ngành kinh tế tổng hợp; phải phát triển có trọng tâm, trọng điểm đồng thời cả du lịch quốc tế và du lịch nội địa; phân định rõ trách nhiệm của các cơ quan ở Trung ương và chính quyền các cấp ở địa phương. Hết sức quan tâm đến chiến lược phát triển và sự liên kết trong phát triển hoạt động du lịch; tạo các điều kiện thuận lợi cho du khách tự do đi lại để tham quan, du lịch theo đúng quy định của pháp luật, cũng như phải có thông tin, hướng dẫn cụ thể đối với du khách, nhất là du khách quốc tế, tránh tình trạng thiếu thông tin mà du khách có những hành động hoặc cách ứng xử không phù hợp về các vấn đề liên quan đến tập quán, tập tục, văn hóa, tín ngưỡng tôn giáo ở các vùng miền.

Một số ý kiến cho rằng bố cục của Dự thảo Luật còn chưa thực sự hợp lý và chặt chẽ; đề nghị Ban soạn thảo rà soát nội dung và hình thức văn bản; sắp xếp, trình bày lại các điều, khoản cho hợp lý và chặt chẽ hơn, bảo đảm kỹ thuật soạn thảo văn bản và kỹ thuật lập pháp.

Có ý kiến đề xuất cần tiếp tục làm rõ hơn các nội dung trong dự thảo về các loại hình kinh doanh lữ hành, điều kiện kinh doanh lữ hành, địa điểm kinh doanh, đồng thời làm rõ nội hàm của khái niệm hướng dẫn viên. Tiếp tục quan tâm bổ sung xây dựng các quy định cụ thể trong quản lý nhà nước về du lịch, cơ chế phối hợp của các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện trách nhiệm quản lý nhà nước về du lịch.

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đề nghị dự án Luật cần có các quy định cụ thể hơn trong việc xử lý các hành vi tiêu cực trong hoạt động du lịch; có liệt kê cụ thể hơn về danh mục các hành vi tiêu cực trong du lịch bởi mới liệt kê một số hành vi như tranh giành khách, chèn ép khách như trong dự thảo Luật là chưa đủ.

Liên quan đến quản lý nhà nước về du lịch, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho rằng, vai trò của HĐND cũng phải được khẳng định, trong dự án Luật chưa có nội dung nào khẳng định vai trò của cơ quan dân cử này trong hoạt động quản lý nhà nước về du lịch…

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh; Trưởng Ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải đề nghị cần tiếp tục quan tâm kiện toàn hệ thống các cơ quan chuyên trách làm du lịch để các cơ quan này thực sự tương xứng với một ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước. Đi liền với đó, phải tăng cường hơn nữa công tác thanh tra, kiểm tra, kiên quyết xử lý các hành vi tiêu cực trong du lịch; tập trung tháo gỡ những “điểm nghẽn” về du lịch, tạo điều kiện thuận lợi nhất về thủ tục hành chính du lịch cho du khách… Đồng thời, dự thảo Luật cũng cần hết sức quan tâm xây dựng những quy định cụ thể liên quan đến trách nhiệm của các cơ quan công quyền trong hoạt động tuyên truyền, quảng bá du lịch; khuyến khích người dân, cộng đồng thực hiện các hoạt động giới thiệu, quảng bá du lịch; gắn phát triển du lịch với giảm nghèo bền vững…

Cho rằng hoạt động du lịch là một hoạt động hết sức đa dạng, phong phú và du lịch là một ngành kinh tế tổng hợp, Chủ nhiệm Uỷ ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh đề nghị cần làm rõ tính liên ngành, liên vùng của hoạt động du lịch cũng như tính xã hội hóa cao của hoạt động này. Có các giải pháp khuyến khích, thúc đẩy hoạt động của cộng đồng làm du lịch, hướng dẫn người dân làm du lịch, qua đó góp phần quảng bá hình ảnh, văn hóa, đất nước và con người Việt Nam tới du khách và bạn bè quốc tế.

Dự án Luật Du lịch (sửa đổi) có 10 chương, 79 điều, được bố cục theo hướng hợp lý hơn Luật Du lịch hiện hành với các quy định cụ thể về khách du lịch; tài nguyên du lịch; quy hoạch phát triển du lịch; điểm du lịch; lữ hành, vận tải khách du lịch và hướng dẫn du lịch; cơ sở lưu trú du lịch, kinh doanh dịch vụ du lịch khác; xúc tiến du lịch, hợp tác và hội nhập quốc tế về du lịch; quản lý nhà nước về du lịch. Trên cơ sở mục tiêu, quan điểm chỉ đạo xây dựng dự án Luật, phạm vi sửa đổi Luật Du lịch được xác định là cơ bản và toàn diện. Dự án Luật Du lịch (sửa đổi) sửa đổi bổ sung 56 điều, quy định mới 21 điều và giữ nguyên 2 điều.