Theo báo cáo của Chính phủ, với tình hình ngân sách nhà nước hiện nay, không có nguồn để tăng lương cơ sở cho cán bộ công chức trong khu vực nhà nước trong năm tới. Như vậy 4 năm liền, lương cơ sở trong khu vực này không tăng.

Tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XIII, ông Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội, đại biểu đoàn Thanh Hóa cho biết, kỳ họp nào ông cũng nói về tiền lương cơ sở. Tiền lương cơ sở chính là đảm bảo nhu cầu sống tối thiểu cho người lao động.

Khu vực doanh nghiệp đã áp dụng Bộ luật Lao động (Điều 90, 91, 92). Theo đó, lương khu vực này do cơ chế 3 bên quyết định và tư vấn cho Chính phủ điều chỉnh mức lương cơ sở, và năm 2017 – 2018 hoàn toàn có thể đáp ứng được tiền lương tối thiểu của khu vực doanh nghiệp. Nếu năm 2016 nâng lên 12,4%, đạt xấp xỉ 80%; vì vậy lộ trình 2017 – 2018 chắc chắn đạt được.

Tiền lương cơ sở của công chức mới tốt nghiệp đại học tương đương với mức lương vùng 1 của khu vực doanh nghiệp (ảnh KT)

Khu vực nhà nước phải “nhịn” tăng lương

Tiền lương cơ sở với lương tối thiểu không như nhau. Tiền lương cơ sở của khu vực nhà nước chỉ là mức để tính lương bằng hệ số tiền lương. Không ai hưởng 1.150.000 đồng, mà đều nhân với hệ số. Nhưng có điều là kể cả nhân với hệ số tiền lương cơ sở của đại học là 2,34 thì cũng chỉ tương đương với mức lương vùng 1 của khu vực doanh nghiệp.

Theo ông Bùi Sĩ Lợi, xét điều kiện cải cách để nâng lương cơ sở cho cán bộ công chức chính là đòn bẩy để tăng năng suất lao động. Tuy nhiên tại sao chúng ta chưa cân đối được là vì ngân sách chưa đáp ứng được, trong khi tiền lương khu vực công hoàn toàn do ngân sách chi trả.

Trong khi chúng ta luôn luôn thực hiện tinh giản biên chế, nhưng cho đến nay bộ máy vẫn chưa được tinh giản gọn nhẹ và năng suất lao động của khu vực công rõ ràng đang có vấn đề. Ta vẫn nói một bộ phận không nhỏ cán bộ công chức chất lượng công việc không tốt thì làm sao cải cách tiền lương?

Đại biểu Quốc hội Bùi Sĩ Lợi

Nhưng tại sao phải nhịn? Vì thu không có, năng suất lao động thấp, nếu cải cách tiền lương thì lợi bất cập hại. Cũng giống như tiền lương tối thiểu Công đoàn muốn tăng lên 14, 15, 16%, nhưng nếu nâng như thế này thì người lao động có lợi nhưng doanh nghiệp sẽ chết. Đây là điểm tôi cho rất đáng lưu ý”.

Bên cạnh đó, ông Bùi Sĩ Lợi cũng cho biết may mắn là lạm phát chỉ tăng 2%, vì vậy cố gắng giữ mức lương cơ sở bằng biện pháp kiềm chế tăng giá thì có lợi hơn cho người làm công hưởng lương. Nếu giá tiêu dùng lên mà không cải cách tiền lương thì đời sống cán bộ công nhân viên chức sẽ hết sức khó khăn.

Dứt khoát phải tăng lương cơ sở về lâu dài

Đại biểu Bùi Sĩ Lợi cho biết: Năm 2016, về cơ bản cố gắng giữ mức lương cơ sở như hiện nay nhưng cần có có biện pháp cải cách toàn bộ hệ thống thang, bảng lương để làm sao phần lương chính chiếm 70% trở lên, còn phần phụ như các khoản phụ cấp chỉ chiếm 30%. Nhưng hiện nay trong cơ cấu lương của chúng ta phần cứng thậm chí thấp hơn cả phần mềm. Điều này là không đúng với nguyên tắc tiền lương.

Muốn lương phần cứng nhiều hơn thì rõ ràng phải tăng lương cơ sở. Tuy nhiên, nâng lương cơ sở mà ngân sách không cân đối được thì phải tăng nợ công lên, phải đi vay để cải cách tiền lương. Nhưng nếu xử lý đồng tiền không hợp lý thì tiền lưu thông trên thị trường lớn lên, giá cả leo thang, lại không giải quyết được vấn đề gì.

“Về lâu dài, phải nâng lương cơ sở. Khi năng suất lao động tăng thì lương dứt khoát phải tăng theo nhịp tăng của năng suất lao động. Nhưng hiện nay chúng ta chưa đủ căn cứ để nâng lương. Cần phải tìm ra các biện pháp cải cách tiền lương toàn diện, không chỉ là năng lương cơ sở mà quan trọng là cải cách hệ thống thang bảng lương để làm sao tiền lương đúng ý nghĩa là đòn bẩy tăng năng suất lao động” – ông Lợi nói.

Không nên cào bằng tăng mức trợ cấp cho hưu trí

Liên quan đến vấn đề đời sống, ông Bùi Sĩ Lợi đề xuất Chính phủ nên xem xét điều chỉnh ngay mức nâng trợ cấp cho người về hưu, người có công với cách mạng và cán bộ công chức có mức lương dưới 2,34 đồng loạt là 8%.

“Điều chỉnh là đúng vì làm sao để bằng mức lương tối thiểu. Nhưng nếu nâng bình quân 8% cho tất cả những người về hưu sẽ dẫn đến sự cào bằng. Bởi người về hưu có rất nhiều tầng lớp, ví dụ người về hưu trước tháng 4/1993 lương rất thấp.

Lẽ ra ở mức thấp thì tăng cao hơn và điều chỉnh dần. Vì lương hưu là để đảm bảo cuộc sống chứ không phải làm giàu. Trong báo cáo, Chính phủ tiếp tục điều chỉnh 8% cho đối tượng này thì phải phân loại và điều chỉnh mức này theo các nhóm đời sống” – ông Bùi Sĩ Lợi đề xuất./.