Theo kênh CNBC, Nga có nguy cơ vỡ nợ lịch sử sau khi Bộ Tài chính Mỹ vào ngày 25/5 dừng miễn trừ các biện pháp trừng phạt quan trọng. Trước đây, biện pháp miễn trừ của Mỹ đã cho phép Nga xử lý các khoản thanh toán cho các trái chủ nước ngoài bằng USD thông qua các ngân hàng Mỹ và quốc tế, do đó giúp Nga tránh được tình trạng vỡ nợ.

Vào ngày 3/6, Bộ Tài chính Nga đã chuyển tiền lãi trái phiếu châu Âu trị giá 100 triệu USD bằng đồng ruble cho cơ quan thanh toán trong nước của mình. Tuy nhiên, nếu số tiền không tới được tài khoản ngân hàng của các trái chủ ở nước ngoài, thì Nga có thể bị coi là vỡ nợ.

Các khoản thanh toán có thời gian ân hạn 30 ngày, sau đó Nga có thể bị tuyên bố là đã vỡ nợ ngoại tệ lần đầu tiên kể từ năm 1917, mặc dù Điện Kremlin tuyên bố có nhiều tiền mặt để thanh toán nợ. Đây là một tình huống chưa từng có đối với một nền kinh tế lớn.

Các khoản thanh toán 2 tỷ USD nữa sẽ đến hạn trước cuối năm nay, mặc dù một số trái phiếu phát hành sau năm 2014 được phép thanh toán bằng đồng ruble hoặc các loại tiền tệ thay thế khác.

Bộ trưởng Tài chính Nga Anton Siluanov đã nói với tờ báo Nga Vedomosti ngày 6/6 rằng Nga sẽ tiếp tục thanh toán các khoản nợ nước ngoài bằng đồng ruble, nhưng các chủ sở hữu trái phiếu châu Âu nước ngoài sẽ cần phải mở tài khoản bằng đồng ruble và ngoại tệ tại các ngân hàng Nga để nhận khoản thanh toán.

Ông nói: “Như khi các nước thanh toán khí đốt bằng đồng ruble, chúng tôi được ghi có bằng ngoại tệ, tại đây ngoại tệ được đổi lấy đồng ruble thay cho người mua khí đốt. Cách thanh toán là như vậy”.

Ông Siluanov đề xuất: Cơ chế thanh toán nợ nước ngoài sẽ hoạt động theo cách tương tự, nhưng theo hướng ngược lại và sẽ được chuyển qua Trung tâm lưu ký thanh toán quốc gia của Nga. Không giống như các tổ chức tài chính lớn khác của Nga, NSD hiện không phải chịu các lệnh trừng phạt của Mỹ.

Tuy nhiên, Liên minh châu Âu ngày 3/6 đã áp đặt các lệnh trừng phạt đối với NSD, làm phức tạp thêm vấn đề đối với Nga.

Ông Timothy Ash, chiến lược gia cấp cao tại BlueBay Asset Management, nói với CNBC rằng các nhà đầu tư nước ngoài khó có thể chấp nhận yêu cầu của Nga về việc mở tài khoản ở Nga. Ông nói: “Họ sẽ không tự tạo cho mình những rủi ro bằng cách thực hiện quy trình này với giá vài trăm triệu USD. Họ không muốn bị bắt vì vi phạm các lệnh trừng phạt thứ cấp từ người Mỹ”.

Ông Ash cũng cho rằng kế hoạch của Nga sẽ không giúp họ tránh bị các cơ quan xếp hạng và các tổ chức quốc tế coi là vỡ nợ. Ông nói rằng vì tất cả các khoản thanh toán bằng đồng ruble sẽ bị Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài của Bộ Tài chính Mỹ phong tỏa, nên các nhà đầu tư nước ngoài sẽ không được thanh toán.

Ông Ash cho rằng Nga có thể đã bị vỡ nợ, vì hai khoản thanh toán vào đầu tháng 3 vẫn chưa tới được trái chủ.

Ngoài ra còn có những câu hỏi đặt ra là làm cách nào để các nhà đầu tư nước ngoài, dù là cá nhân hay tổ chức, mở tài khoản với các ngân hàng Nga trong bối cảnh các lệnh trừng phạt hiện tại, hoặc làm thế nào để các khoản tiền được giữ tại bất kỳ tổ chức tài chính nào của Nga có thể tới đích mà không vi phạm các lệnh trừng phạt. Các trái chủ có thể không muốn nắm lấy cơ hội đó và muốn tuân thủ các quy tắc trừng phạt trong khi thực hiện các thủ tục pháp lý vỡ nợ.

Ông Adam Solowsky, đối tác trong nhóm ngành tài chính tại công ty luật quốc tế Reed Smith, cho biết: “Thông thường, cần có sự đồng ý của trái chủ để thực hiện thay đổi thời gian, địa điểm hoặc cách thức thanh toán, vì vậy những chủ sở hữu không tham gia vẫn có thể có các khiếu nại”.

Tuy nhiên, khi được hỏi liệu có ảnh hưởng lây lan rộng hơn nếu Nga bị tuyên bố vỡ nợ hay không, ông Ash cho biết tác động sẽ hạn chế so với cuộc khủng hoảng tài chính ở Nga năm 1998.

Một khi Nga rơi vào tình trạng vỡ nợ, tình trạng này có thể vẫn ở đó trong một thời gian dài. Đó là do bản chất của các lệnh trừng phạt và việc thiếu giải pháp cho cuộc chiến ở Ukraine. Ông Ash cho rằng đây là lý do tại sao Điện Kremlin đang phản đối việc bị coi là vỡ nợ.