(kontumtv.vn) – Chiến dịch Đăk Tô – Tân Cảnh là trận đánh mở màn cho Chiến dịch Bắc Tây Nguyên năm 1972, diễn ra từ ngày 23 tháng 4 đến ngày 24 tháng 4 năm 1972 , trong thời gian ngắn, ta đã tiêu diệt và làm tan rã toàn bộ Sư đoàn bộ binh 22 và Trung đoàn thiết giáp 14 ngụy. Đây là một chiến dịch quan trọng tiến đến giải phóng toàn bộ Tây Nguyên và các tỉnh Duyên hải miền Trung, mở ra một giai đoạn mới cho Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.

Chiến dịch Đăk Tô – Tân Cảnh của quân và dân ta tập trung vào cứ điểm E42, tức Đăk Tô – Tân Cảnh. Đây là căn cứ quân sự mạnh nhất của Quân lực Việt Nam Cộng hòa ở Bắc Tây Nguyên, với 28 tiểu đoàn bộ binh, 6 tiểu đoàn pháo binh và 4 tiểu đoàn thiết giáp vào đầu năm 1972. Đây là cứ điểm bảo vệ thị xã Kon Tum của địch ở hướng Bắc. Chính vì vậy, để tạo thuận lợi cho chiến dịch Bắc Tây Nguyên, Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam cần giành chiến thắng ở cứ điểm này. Tuy nhiên, trước khi tấn công vào cứ điểm E42, quân đội ta buộc phải giành thắng lợi ở hai điểm cao 1015 và 1049. Hai điểm cao này là những mắt xích trọng yếu của tuyến phòng thủ bảo vệ thị xã Kon Tum và các căn cứ Đăk Tô – Tân Cảnh, Plei Kần và Plei Kleng của địch. Trung tướng, Anh hùng LLVTND Nguyễn Quốc Thước, nguyên Tư lệnh Quân đoàn 3 cho biết: “Tháng 3 năm 1972 bắt đầu khởi điểm Sư đoàn 320 tiêu diệt 2 lữ đoàn dù 2 và 3 ở điểm cao 1049 và 1015, đập tan, ngăn chặn phòng thủ của địch trên chiến trường Tây Nguyên, tạo điều kiện cho chủ lực trên chiến trường Tây Nguyên gồm Trung đoàn của Sư đoàn 2 Quân khu 5 đánh các hướng chính. Cho nên một vấn đề rất quan trọng là tiêu diệt được 2 Lữ đoàn dù ngụy ở điểm cao 1049, 1015 cực kỳ quan trọng.”

Ông Nguyễn Văn Quý, chiến sĩ của Sư đoàn 10 tham gia chiến đấu trực tiếp trên chiến trường Tây Nguyên nhớ lại, chiến dịch Đăk Tô – Tân Cảnh là trận đầu tiên trên chiến trường Tây Nguyên, quân đội ta sử dụng lực lượng tương đương một quân đoàn, đó là Sư đoàn 320 và Sư đoàn 2, ngoài ra còn có 4 trung đoàn độc lập của Tây Nguyên, chưa kể lực lượng địa phương. Địch có lực lượng Quân đoàn 2 rất mạnh gồm Sư đoàn 22, Sư đoàn 23, một sư đoàn không quân, nhiều trung đoàn thiết giáp. Và không quân của địch dồn dập thả B52 xuống nhưng quân ta kiên quyết dùng sức mạnh tập trung vào một điểm, khống chế không cho quân viện trợ của địch vào để chúng ta giải phóng một cứ điểm trước. Cựu chiến binh Nguyễn Văn Quý (chiến sĩ Trung đoàn 28, Sư đoàn 10) bồi hồi nhớ lại: “Có những đêm tôi đếm 24 lần B52 đánh vào khu vực trận địa, rồi pháo bầy, hiểu là pháo ngòi nổ chậm và chúng tôi gọi là pháo khoan. Nó bắn víu này, ngồi trong hầm rung rung, không có ý chí thép, không vượt qua được.”

Chiến thắng Điểm cao 1015 – 1049 đã đập tan hoàn toàn hệ thống cứ điểm của địch ở bờ Tây sông Pô Kô, phá vỡ thế trận phòng ngự của địch ở khu vực Bắc Tây Nguyên. Sau khi giành chiến thắng ở hai điểm cao 1015 và 1049, các lực lượng của Sư đoàn 320 cùng các lực lượng khác tấn công “mắt xích” cuối cùng là cứ điểm E42 Đăk Tô – Tân Cảnh. Đến 24/4/1972, Đăk Tô – Tân Cảnh được giải phóng. “Cuộc tổng tấn công vào căn cứ 42 Tân Cảnh có thể nói đây là một đòn chiến dịch, chiến lược rất bất ngờ, xuất hiện xe tăng, pháo binh không phải là hướng Tây mà từ hướng Bắc mà đặc biệt là hướng Đông, cho nên chỉ trong một ngày đêm Trung đoàn 66 chủ lực lúc bấy giờ đã hoàn thành được nhiệm vụ xuất sắc là tiêu diệt căn cứ 42 trong đó tương đương 1 Trung đoàn và 1 chỉ huy Sư đoàn nhẹ của Sư đoàn 22 ngụy, tiếp tục cùng với Sư đoàn 2 phát triển ra khu vực Đăk Tô 2, đánh chiếm Đăk Tô 2 sang ngày hôm sau”, Trung tướng, anh hùng LLVTND Nguyễn Quốc Thước, nguyên Tư lệnh Quân đoàn 3 tự hào nói.

Nhớ lại các trận đánh trên chiến trường năm xưa, cán bộ, chiến sĩ tham gia trực tiếp chiến đấu cho biết, quyết tâm của Đảng ủy Mặt trận chiến dịch là khắc phục khó khăn, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong mọi tình huống, với khẩu hiệu hành động là “địch tăng cường thì ta kiên quyết đánh, địch co cụm thì ta kiên quyết diệt, địch bỏ chạy thì ta kiên quyết đuổi”. Vì thế chỉ trong mấy ngày, chúng ta đã tiêu diệt toàn bộ quân địch trên chiến trường Đăk Tô – Tân Cảnh, tương đương một Sư đoàn thiếu trong và ngoài công sự./.

CTV Duy Hùng