Reuters cho biết, gần 40 năm sau khi người lính Mỹ cuối cùng lên trực thăng rút khỏi Việt Nam, Washington đang tiến gần hơn nữa đến việc quyết định dỡ bỏ lệnh cấm buôn bán vũ khí với nước này.

Mỹ muốn cải thiện quan hệ với Việt Nam

Các quan chức hàng đầu của Mỹ cho biết Washington muốn giúp đỡ Việt Nam củng cố khả năng giám sát và bảo vệ bờ biển của mình. Các quan chức này cũng nói rằng, nhiều khả năng máy bay do thám P-3 của Mỹ sẽ được bán sang Việt Nam đầu tiên.

Theo đó, máy bay P-3 có thể giúp Việt Nam theo dõi chặt chẽ những động thái quá khích của Trung Quốc trên Biển Đông.

Hai quan chức cao cấp của Mỹ cho biết các cuộc đối thoại nhằm dỡ bỏ lệnh cấm vận của Mỹ đang diễn ra tại Washington có thể đưa đến quyết định cuối cùng vào cuối năm nay.

“Thái độ của Mỹ đang thay đổi và đây là điều mà chúng tôi đang xem xét rất kỹ lưỡng”, một quan chức cho biết, “Chúng tôi nhận thấy mối quan tâm của Mỹ với Việt Nam đang gia tăng nhanh chóng”.

Hơn thế nữa, việc “hâm nóng” mối quan hệ với Việt Nam cũng là một phần trong chiến lược xoay trục sang châu Á của Tổng thống Mỹ Barack Obama.

Ngoài ra, việc dỡ bỏ lệnh cấm vận của Mỹ với Việt Nam cũng được cho là nhờ mối quan hệ giữa hai nước đã tốt đẹp lên rất nhiều sau hai thập kỷ với sự gia tăng một loạt các chuyến thăm của các nhà ngoại giao và quân sự của hai nước trong những tháng gần đây.

Biến mong muốn thành hành động

Thượng Nghị sỹ John McCain, một cựu tù nhân trong cuộc chiến tranh Việt Nam, người cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy bình thường hóa quan hệ với Việt Nam vào đầu những năm 90 của thế kỷ trước, cho biết ông sẽ sớm đệ trình lên hai Viện Quốc hội đề xuất dỡ bỏ lệnh cấm buôn bán vũ khí với Việt Nam.

Cũng chính ông McCain là một trong 4 Nghị sỹ Mỹ đã từng gặp gỡ các nhà lãnh đạo của Việt Nam để bàn thảo về việc dỡ bỏ lệnh cấm buôn bán vũ khí với Việt Nam vào mùa hè năm nay khi mối quan hệ Việt- Trung bị ảnh hưởng nghiêm trọng sau vụ Trung Quốc đưa giàn khoan Hải Dương- 981 vào sâu trong vùng đặc quyền kinh tế trong thềm lục địa của Việt Nam.

Chỉ sáu ngày sau chuyến thăm của các Nghị sỹ Mỹ, Tướng Martin Dempsey, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ, cũng đã đến thăm Việt Nam, chuyến thăm đầu tiên của một quan chức cấp cao của quân đội Mỹ đến Việt Nam kể từ năm 1971.

Vào tháng 10 tới, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh sẽ đến Washington để hội đàm với Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel cũng được cho là sẽ đến Việt Nam vào cuối năm nay.

Mỹ dỡ bỏ lệnh cấm vì vị trí chiến lược của Việt Nam?

Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ phụ trách Đông Á và Thái Bình Dương Daniel Russel cho biết vị thế chiến lược của Việt Nam có thể là lý do chính cho việc Mỹ muốn hợp tác chặt chẽ với nước này.

“Chúng tôi đã cân nhắc lợi ích của mình và hoàn toàn để ngỏ khả năng giúp đỡ các nước như Việt Nam phát triển năng lực hàng hải của mình cũng như trong nhiều lĩnh vực khác”, ông Russel nói.

Trong khi đó, Reuters cho biết, Việt Nam chủ yếu nhập khẩu vũ khí của Nga và đã nhận được 2 tàu ngầm lớp Kilo rất hiện đại và sẽ nhận được chiếc tàu ngầm thứ 3 vào tháng 11 tới theo một hợp đồng trị giá lên đến 2,6 tỷ USD với các nhà thầu quốc phòng của Nga vào năm 2009. Ba tàu ngầm khác cũng sẽ được Nga bàn giao cho Việt Nam trong hai năm tới.

Ngoài ra, Việt Nam cũng mua nhiều tàu khu trục và tàu hộ tống loại nhỏ của Nga.

Tuy nhiên, các quan chức của Mỹ cho rằng những máy bay do thám P-3 sẽ giúp Việt Nam tăng cường khả năng giám sát trên biển của mình.

Theo Reuters, hiện đã có 435 máy bay P-3 của tập đoàn Lockheed Martin được sử dụng bởi 21 quốc gia trên toàn thế giới. Trong khi đó, Hải quân Mỹ sẽ thay thế máy bay P-3 bằng thế hệ máy bay do thám P-8 hiện đại hơn do Boeing chế tạo.

Các quan chức chính quyền Mỹ cho rằng việc bán các trang thiết bị do thám Hải quân sẽ là bước khởi đầu tốt đẹp mở ra một chương mới cho mối quan hệ Việt-Mỹ và khẳng định việc Việt Nam lựa chọn máy bay P-3 là “một lựa chọn rất logic”./.